بدلکاری یکی از بخش‌های ناگسستنی و مهم فیلم‌های اکشن است که جذابیت بیشتری به این آثار داده و بیننده را به وجد می‌آورد. سکانس‌ها و صحنه‌های هیجان‌انگیز قطعا پیوندی محکم با این ژانر سینمایی دارند و با اینکه امروزه حقه‌های دیجیتال و جلوه‌های ویژه‌ی کامپیوتری باعث کم‌رنگ‌تر شدن نقش بدلکاری در پروسه‌ی ساخت آن‌ها شده اما همچنان شاهد به تصویرکشیدن صحنه‌هایی واقعی و شگفت‌انگیز توسط کمپانی‌های فیلم‌سازی و ستارگان هالیوودی در فیلم‌های اکشن هستیم که تام کروز شاخص‌ترین نمونه‌ی آن‌ها است.
اصلا یکی از دلایلی که شاید بسیاری از افراد را به سمت سینما و به‌خصوص فیلم‌های اکشن می‌کشاند، آن است که این آثار به بیننده این امکان را می‌دهند که اتفاقات و کارهای تخیلی و متحیرالعقولی که در دنیای واقعی انجام‌شان امکان‌پذیر نیستند، یا احتمال وقوعشان بسیار کم‌تر است را تماشا کنند و از دیدن آن‌ها شگفت‌زده شوند. اهمیت بدلکاری در فیلم‌ها آنقدر بالاست که حتی جایزه‌ای در جشنواره‌ی اسکار تحت عنوان «بهترین بدلکاری فیلم» به آن اختصاص داده شده است. در این مقاله به معرفی ۱۰ نمونه از برترین و معروف‌ترین صحنه‌های بدلکاری تاریخ سینما پرداخته‌ایم تا با این حرفه‌ی جذاب که بسیار پرتلفات هم هست بیشتر آشنا شوید.
۱۰. دلیجان – کشیده‌شدن توسط اسب (Stagecoach – Horse Drag)
- کارگردان: جان فورد
- بازیگران: کلر تروور، جان وین، توماس میچل، جرج بنکرافت
- تاریخ انتشار: ۱۹۳۹
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۱۰۰ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۸ از ۱۰
این فیلم که به کارگردانی جان فورد ساخته شده و جان وین نیز نقش اول آن را بر عهده دارد، شامل یکی از به‌یادماندنی‌ترین سکانس‌های بدلکاری زمان خود است؛ لحظه‌ای باورنکردنی که در آن بدلکاری شجاع به‌نام یاکیما کانوت به سرعت روی تعدادی اسب در حال حرکت می‌پرد، از زیر به آن‌ها آویزان شده، می‌افتد و دوباره روی یکی از آن‌ها سوار می‌شود! همان‌طور که می‌دانید، این فیلم در سال ۱۹۳۹ ساخته شده و در آن زمان، امکانات زیادی برای رعایت شرط احتیاط در زمان فیلمبرداری وجود نداشت و بیشتر کارها برای اولین بار اتفاق می‌افتاد؛ تنها کاری که تیم تولید برای کم‌تر کردن ریسک خطر از دستشان برمی‌آمد استفاده از اسب‌های رام و آموزش‌دیده برای این صحنه بود تا شاید! همه‌چیز مطابق برنامه پیش برود.
با وجود تمام خطرات و بدبینی‌هایی که افراد نسبت به این صحنه داشتند اما، این سکانس به زیبایی هرچه تمام‌تر گرفته شد و یکی از شگفت‌انگیزترین و پرتنش‌ترین سکانس‌های بدلکاری تاریخ سینما تا به این لحظه نام گرفت؛ تا جایی که حتی استیون اسپیلبرگ صحنه‌ای مشابه با الهام از این سکانس را در یکی از فیلم‌های مجموعه‌ی «ایندیانا جونز» – که خود یکی از شاخص‌ترین آثار در زمینه‌ی بدلکاری است – به نام «مهاجمان صندوق گم شده» جای داد.
۹. شوالیه‌ی تاریکی برمی‌خیزد – سقوط هواپیما (The Dark Knight Rises – Plane Drop)
- کارگردان: کریستوفر نولان
- بازیگران: کریستین بیل، مایکل کین، گری اولدمن، ان هتوی، تام هاردی
- تاریخ انتشار: ۲۰۱۲
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۸۷ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۴ از ۱۰
فیلم «شوالیه تاریکی برمی‌خیزد» با یک سکانس بدلکاری باورنکردنی از یک هواپیماربایی هوشمندانه آغاز می‌شود که در آن ضدقهرمان داستان به‌نام بن که نقشش را تام هاردی بازی می‌کند، دکتر پاول با بازی آلون ابوبول را در هواپیمایی که میان آسمان در حال پرواز است با یک هواپیمای دیگر در حال حرکت می‌رباید. نکته‌ی حائز اهمیت این صحنه فیلمبرداری آن بدون استفاده از تکنولوژی‌های کامپیوتری (CGI) و جلوه‌های ویژه ساخته شده است زیرا هدف کریستوفر نولان کارگردان فیلم، این بود که یک حس استرس و هیجان واقعی را از تماشای این سکانس خارق‌العاده به تماشاگر منتقل کند. البته فیلمبرداری این سکانس چندین روز طول کشید و هزینه‌ی زیادی روی دست سازندگان فیلم گذاشت، زیرا یکی از هواپیماها در حین برداشت به شدت تخریب می‌شود و مخصوصاً بال‌ها و قسمت پشتی آن از بین می‌روند.
ماجراجویی اما همینجا تمام نمی‌شود؛ بن که حالا دکتر پاول را به‌دست آورده است، لوله‌ی فلزی که به هواپیمای اول متصل بود را با فشردن یک دکمه آزاد می‌کند و هواپیمای دکتر پاول مانند یک برگه‌ی کاغذ تنها با چند کابل فلزی در ارتفاع چندهزار پایی بین زمین و هوا معلق می‌ماند؛ این سکانس دیدنی و خطرناک که حسابی آدرنالین خون تماشاگران را بالا می‌برد اولین صحنه‌ای است که بیننده در آن با شخصیت بن آشنا می‌شود و عمق شرارت و مهارتش را به خوبی درک می‌کند.
۸. بارگذاری مجدد ماتریکس – تعقیب با موتورسیکلت (The Matrix Reloaded – Motorcycle Chase)
- کارگردان: برادران واچوفسکی
- بازیگران: کیانو ریوز، لارنس فیشبرن، کری ان ماس، دنیل برنهارت، مونیکا بلوچی
- تاریخ انتشار: ۲۰۰۳
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۷۳ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۲ از ۱۰
«بارگذاری مجدد ماتریکس» ممکن است لقب بهترین فیلم در فرانچایز را به خود اختصاص نداده باشد اما شامل صحنه‌های بدلکاری شگفت‌انگیزی است که تا مدت‌ها پس از تماشا در ذهن باقی می‌ماند. بهترین آن‌ها صحنه‌ی تعقیب با موتورسیکلت است که کری ان ماس بخشی از بدلکاری این سکانس را خودش بر عهده داشت و در آن مهارت‌های موتورسواری‌اش را حسابی به رخ مخاطب کشید. این صحنه‌ی اکشن باورنکردنی با ترکیب صحنه‌ی موتورسواری واقعی و فناوری‌های کامپیوتری و جلوه‌های ویژه (CGI) ساخته شده است؛ هرچند که پروسه‌ی تولید طاقت‌فرسایی داشت و تیم سازنده حتی مجبور شدند برای طبیعی‌تر شدن این صحنه بزرگراهی ساختگی به طول ۱.۵ مایل بسازند. زمان و هزینه‌ی بسیاری برای خلق این صحنه صرف شد تا جایی که در نهایت، پس از سه ماه تصویربرداری و خراب‌کردن بیش از ۳۰۰ وسیله نقلیه‌ی دیگر، توانستند این سکانس جذاب را ضبط کنند.
۷. مکس دیوانه: جاده خشم – پریدن از روی میله (Mad Max: Fury Road – Pole Jumps)
- کارگردان: جرج میلر
- بازیگران: تام هاردی، شارلیز ترون، نیکولاس هولت، رزی هانتینگتون وایتلی
- تاریخ انتشار: ۲۰۱۵
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۷ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۱ از ۱۰
شاید بتوان گفت فیلم «مکس دیوانه: جاده‌ی خشم» یکی از معدود آثاریست که بیشترین و خطرناک‌ترین سکانس‌های بدلکاری را بین فیلم‌های هالیوودی دارد و اتفاقاتی که در صحنه‌های مختلف این فیلم رخ می‌دهد، باعث می‌شود که ترشح آدرنالین را کاملا در بدنتان حس کنید. یکی از این صحنه‌های معروف بدلکاری، سکانس پرش افراد از روی میله‌های آهنی بین ماشین‌های در حال حرکت است.
جالب است بدانید که کارگردان این فیلم یعنی جورج میلر، در ابتدا گمان می‌کرد که برای ساخت این صحنه باید از جلوه‌های ویژه‌ی کامپیوتری استفاده کند اما بعد از مشورت با سرپرست بدلکاری فیلم یعنی گای نوریس، به این نتیجه رسیدند که می‌توان این سکانس را بدون استفاده از جلوه‌های ویژه و به صورت کاملاً طبیعی ضبط کرد. برای هرچه مطمئن‌تر انجام شدن این کار، از مربی حرکات نمایشی با میله در سیرک آفتاب (Cirque du Soleil) خواسته شد تا آموزش‌های لازم را به بدلکاران بدهد. نتیجه رضایت‌بخش بود و علاوه بر کاهش هزینه‌ها با ضبط زنده‌ی این صحنه، حس ترس و دلهره نیز به اوج خود رسید.
۶. ضدمرگ – تعقیب با اتومبیل (Death Proof – The Car Chase)
- کارگردان: کوئنتین تارانتینو
- بازیگران: کرت راسل، رزاریو داوسون، سیدنی تمیا پوآتیه
- تاریخ انتشار: ۲۰۰۷
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۶۷ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷ از ۱۰
«ضدمرگ» ورژن ۳ ساعت و ۱۱ دقیقه‌ای کوئنتین تارانتینو از فیلم «گرایندهاوس» (Grindhouse) است و درباره‌ی دنیای بدلکاری ساخته شده. در این فیلم یک بدلکار قاتل به نام مایک حضور دارد که به‌جای استفاده از اسلحه و چاقو در گرفتن جان قربانیان، از ماشینش برای این کار استفاده می‌کند. با وجود داستان اصلی جذاب فیلم، «ضدمرگ» اساسا اثری است که درباره‌ی دنیای بدلکاری و خطرات آن ساخته‌شده، به همبن خاطر در پرده‌ی دوم آن شاهد یک صحنه‌های بدلکاری فوق‌العاده خواهید بود؛ زمانی که گروهی از خانم‌ها که در حال خوش‌گذرانی هستند تصمیم می‌گیرند حقه‌ی «دکل کشتی» را اجرا کنند، مایک این فرصت را غنیمت شمرده و سعی می‌کند آن‌ها را به قتل برساند. زن بدلکاری که این صحنه را بازی کرده، یعنی زوئی بل، تنها با یک کمربند چرمی به کاپوت ماشین وصل شده بود و در تمام طول فیلمبرداری و با وجود سرعت بالای اتوموبیل‌ها توانست خود را روی کاپوت نگه‌دارد.
زوئی بل به مجله Full Circle درباره فیلمبرداری این صحنه گفت: «من در این صحنه احساس آزادی عمل بسیار زیادی داشتم و مطمئنم که کوئنتین هم آن را دوست داشت، چون خودم واقعاً از آن لذت بردم. این نتیجه‌ی کار تیمی همه‌ی ما بود. آزادی عملی که در گرفتن این صحنه داشتیم، بدون اینکه نگران باشیم مبادا تفاوت چهره‌ی بدلکار و بازیگر در فیلم مشخص شود، یک نکته‌ی مثبت بسیار بزرگ در فیلمبرداری این صحنه بود.»
۵. چشم‌طلایی – بانجی جامپ (Goldeneye – Dam Bungee Jump)
- کارگردان: مارتین کمپل
- بازیگران: پیرس برازنان، شان بین، جو دان بیکر، جودی دنچ
- تاریخ انتشار: ۱۹۹۷ (۱۹۹۵)
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۸۰ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۲ از ۱۰
بسیاری معتقدند که هنرنمایی دنیل کریگ در قامت جیمز باند، به قدری جذاب و تماشایی بوده که باعث برتری قسمت‌هایی که او در آن‌ها حضور داشته به قسمت‌های قبلی این فرانچایز شده است اما نباید رکورد شکنی و زحمات بدلکاران فیلم‌های پیشین این مجموعه‌ی خاطره‌انگیز را نادیده گرفت.
پیرس برازنان اولین بار نقش جیمز باند را در فیلم «چشم طلایی» بازی کرد که شاید بهترین فیلم او در نقش یک جاسوس باشد. علاوه‌براین، صحنه‌های دیدنی و زیبای این فیلم تحول بزرگی در مجموعه فیلم‌های جیمز باند در سال‌های بعد ایجاد کرد؛ اثری که بدلکاری‌های آن به حدی دیوانه‌وار است که هنوز هم بسیاری را شگفت‌زده می‌کند. همچنین، یکی از بهترین بازی‌های ویدیویی ۰۰۷ نیز از این فیلم الهام گرفته‌شده‌است..
«چشم طلایی» با نشان دادن یک صحنه‌ی بانجی جامپینگ فوق‌العاده از همان ابتدا شروعی بسیار قوی داشت. بانجی جامپینگ ۷۲۰ فوتی (۲۲۰ متر) بدلکار این فیلم یعنی وین مایکلز از سد رودخانه‌ی فرتساسکا در تیچینوی سوئیس، رکورد بزرگ‌ترین سقوط آزاد در زمان خود را شکست. جالب است بدانید که این سکانس با وجود پیچیدگی و سختی فراوانش تنها با یک پرش و به زیبایی هرچه تمام‌تر ضبط شد اما بدلکار در آخرین لحظه‌ی فیلمبرداری به دلیل سنگینی این صحنه و قبل از رسیدن به زمین از هوش رفت که البته این موضوع تأثیری بر فیلمبرداری نداشت.
۴. مأموریت: غیرممکن – پروتکل شبح – بالا رفتن از برج خلیفه (Mission: Impossible – Ghost Protocol – The Burj Khalifa Climb)
- کارگردان: برد برد
- بازیگران: تام کروز، جرمی رنر، سایمون پگ، لئا سیدو، میشل موناهن
- تاریخ انتشار: ۲۰۱۱
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۳ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۴ از ۱۰
اگر تام کروز را بشناسید، حتما می‌دانید که عشق او به بدلکاری و کارهای خطرناک و دیوانه‌وار آنقدر زیاد است که در اکثر مواقع – تقریبا همیشه – خودش صحنه‌های بدلکاری فیلم‌هایش را بازی می‌کند؛ یکی از خطرناک‌ترین و دیدنی‌ترین سکانس بدلکاری او زمانی است که از برج خلیفه (با ارتفاع ۲۷۰۰ فوت) در فیلم «مأموریت: غیرممکن – پروتکل شبح» بالا می‌رود. در این صحنه، کروز تنها با کمک یک مهار و چند سیم نازک از این ساختمان عظیم بالا می‌رود و همین باعث بیشتر شدن هیجان و دلهره در تماشاگران فیلم می‌شود.
این صحنه‌ی شگفت‌انگیز به صورت واقعی و تنها با یک ماه برنامه‌ریزی فیلمبرداری شد و تام کروز لباس مخصوصی که توسط بندهایی به بخش‌های مختلف ساختمان وصل شده بود بر تن داشت تا شاید کمی امنیت او را تأمین کند. جالب است بدانید شرکت بیمه‌ای که برای تامین هزینه‌ی خسارت‌ها با فیلم همکاری می‌کرد اجازه‌ی انجام چنین بدلکاری خطرناکی را به او ندادند، اما تام از انجام آن منصرف نشد و با اخراج آن شرکت بیمه به همه نشان داد که چیزی نمی‌تواند او را از این تصمیم بازدارد. بعد از انجام این بدلکاری، تام که دیگر طعم شیرین خطر و هیجان مضاعف را زیر زبان خود احساس می‌کرد، تصمیم گرفت تمام بدلکاری‌های فیلم‌هایش را خودش به تنهایی انجام دهد؛ زیرا هیچ‌کس بار اولش را هرگز فراموش نمی‌کند!
۳. داستان پلیس – سرخوردن از میله در مرکز خرید (Police Story – Mall Slide)
- کارگردان: جکی چان
- بازیگران: جکی چان، بیل تونگ
- تاریخ انتشار: ۱۹۸۵
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۳ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۵ از ۱۰
وقتی صحبت از لیست برترین صحنه‌های بدلکاری فیلم‌ها به میان می‌آید، نمی‌توان فیلم‌های جکی چان را از قلم انداخت. استاد هنرهای رزمی و بدلکاری کارکشته که در فیلم «داستان پلیس» نقش یک افسر پلیس را بازی می‌کند که باید جلوی خلافکارن شهر را بگیرد و این مأموریت باعث وقوع اتفاقات غیرمنتظره‌ی مهیجی برای او می‌شود. صحنه‌ی اوج این فیلم زمانی است که خلافکاران قصد خروج از مرکز خرید با یک کیف پر از پول را دارند و چان برای رسیدن به آن‌ها، با سرخوردن از روی یک تیر فلزی، شش طبقه پایین می‌آید و در این مسیر تمام لامپ‌های فروشگاه را خرد می‌کند؛ لامپ‌هایی که واقعاً به برق وصل بودند و هر لحظه امکان برق گرفتگی وجود داشت. اما ماجرا همینجا تمام نمی‌شود و او پس از فرودآمدن، روی شیشه‌ی بزرگی می‌افتد و آن را کاملاً خرد می‌کند.
آن‌ها زمان کافی برای تمرین قبل از ضبط این سکانس در مرکز خرید نداشتند، بنابراین در یک سکانس، بدون تمرین قبلی و بدون استفاده از سیم ایمنی آن را ضبط کردند؛ حتی بعدها او این صحنه‌ی بدلکاری را سه بار دیگر هم تکرار کرد. اما این بدلکاری آنقدرها هم که فکر می‌کنید ساده و بدون آسیب نبود، زیرا چان در نهایت با سوختگی درجه دو در دستانش، دررفتگی لگن و آسیب به کمرش راهی بیمارستان شد؛ آیا این سکانس ارزش به خطر انداختن جانش را داشت؟
۲. بن هور – مسابقه‌ی ارابه‌ها (Ben-Hur – The Chariot Race)
- کارگردان: ویلیام وایلر
- بازیگران: چارلتون هستون، جک هاوکینز، استیون بوید، کتی اودانل
- تاریخ انتشار: ۱۹۵۹
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۸۵ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۱ از ۱۰
درام حماسه‌ای «بن هور» یکی از پرآوازه‌ترین و باشکوه‌ترین فیلم‌های تاریخ سینماست؛ ساخت این فیلم حدود ۱۵ میلیون دلار در آن زمان هزینه داشت که از این مبلغ، یک میلیون دلار تنها برای فیلمبرداری صحنه‌ی مسابقه‌ی ارابه‌ها که اوج فیلم بود، صرف شد. به دلیل این که در زمان ساخت این فیلم، تجهیزات و فناوری‌های کامپیوتری پیشرفته‌ای وجود نداشت، این سکانس ۹ دقیقه‌ای بدون استفاده از تکنولوژی جلوه‌های ویژه، بعد از یک سال آماده‌سازی، پنج هفته فیلمبرداری و حضور تقریباً ۱۰۰۰۰ سیاه‌لشکر ضبط شد که تعدادی از آن‌ها حین کار جان باختند؛ تمامی این تلاش‌ها باعث شد که این صحنه هنوز هم یکی از دیدنی‌ترین سکانس‌های فیلم‌های اکشن در تاریخ سینما باشد.
با وجود اینکه نقش اصلی فیلم یعنی چارلتون هستون کاملا به سوارکاری مسلط بود اما سخت‌ترین قسمت صحنه‌ی این فیلم توسط بدلکارجوانی به نام جو کانات که پسر بدلکار معروف یاکیما کانات است، انجام شد. حتی با وجود تمام برنامه‌ریزی‌ها و آموزش‌های دقیق، باز هم درصدی احتمال وقوع اتفاقات غیرمنتظره در صحنه‌های بدلکاری وجود دارد؛ درست مانند صحنه‌ای از فیلم که کانات در حال افتادن از روی یکی از ارابه‌ها، تلاش می‌کرد خود را بین زمین و هوا نگه دارد. این صحنه جزو برنامه‌های ویلیام وایلر نبود اما آنقدر تماشایی از کار درآمد که که کارگردان تصمیم گرفت از آن در فیلم خود استفاده کند، تا جایی که حتی امروز که بیش از ۷۰ سال از اکران فیلم می‌گذرد، هنوز هم این سکانس جزو برترین و خطرناک‌ترین سکانس‌های بدلکاری تاریخ سینما محسوب می‌شود.
۱. استیمبوت بیل جونیور – خانه‌ای که روی باستر کیتون سقوط می‌کند (Steamboat Bill, Jr. – A House Falls on Buster Keaton)
- کارگردان: چارلز ریسنر
- بازیگران: باستر کیتون، ارنست تورنس، جو کیتون
- تاریخ انتشار: ۱۹۲۸
- امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: ۹۶ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۸ از ۱۰
باستر کیتون یک نابغه‌ی بازیگری باور نکردنی در دوره‌ی فیلم‌های صامت بود. یکی از حرفه‌ای‌ترین‌ها در این زمینه که به خاطر نوع بازی و حالت صورتش به او لقب «مرد بی‌احساس» را داده بودند. او نه تنها با بازی دیدنی و حرکات ماهرانه‌اش می‌توانست بیننده را تحت تأثیر قرار دهد بلکه تمام صحنه‌های بدلکاری فیلم‌هایش را نیز خودش اجرا می‌کرد؛ درست مانند لحظه‌ی باور نکردنی در فیلم خاطره‌انگیز «استیمبوت بیل جونیور» که در آن گردباد، خانه‌ای را روی او می‌اندازد اما چون سرش از پنجره‌ی باز خانه بیرون می‌ماند از این حادثه جان سالم به‌در می‌برد؛ اما فراموش نکنید که در دنیای بدلکاری، اولین اشتباه، آخرین اشتباه شما خواهد بود.
همان‌طور که می‌دانید، این فیلم در سال ۱۹۲۸ ساخته شده است؛ زمانی که ابزار و امکانات زیادی برای حفظ ایمنی و امنیت بازیگران و بدلکاران وجود نداشت، این سکانس هم کاملاً واقعی و بدون استفاده از جلوه‌های ویژه فیلمبرداری شده است، یعنی اگر کیتون چند اینچ آن طرف‌تر ایستاده بود، قطعاً زیر این خانه‌ی چهار هزار پوندی جان خود را از دست می‌داد. حتی گفته می‌شود که اکثر اعضای فیلم قبل از فیلمبرداری این سکانس، از ترس جان‌شان صحنه را ترک کرده بودند، آن‌هایی هم که در صحنه حضور داشتند، برای جان کیتون دست به دعا برداشته بودند. اما در نهایت کیتون این بدلکاری را به خوبی انجام داد و سال‌های زیادی به بازی در شخصیت‌های مختلف به شیوه‌ی خاص خود ادامه داد.
منبع: movieweb
