تیم برتون کارگردان فیلمهای «بتمن»، «بیتل جویس» و «ادوارد دست قیچی»، آثار زیادی را برای کمپانی دیزنی خلق کرده است. همهی کارگردانها کار خود را از جایی شروع میکنند و برتون هم کار خود را اوایل دههی ۸۰ به عنوان یک انیماتور و طراح شروع کرد. این کارگردان در بسیاری از پروژههای موفق دیزنی مشارکت داشته است.
۱. آلیس در آنسوی آینه (Alice Through The Looking Glass)
- کارگردان: جیمز بابین
- بازیگران: جانی دپ، هلنا بونهام کارتر، ان هتوی
- تاریخ انتشار: ۲۰۱۶
- امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۱ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز: ۲۹ از ۱۰۰
برتون در این فیلم که دنبالهای برای «آلیس در سرزمین عجایب» بود تنها به عنوان تهیه کننده و خالق شخصیت لوئیس کارول با دیزنی همکاری داشت هر چند این فیلم نتوانست آنقدرها خوش بدرخشد.
نویسندهی فیلمنامه، لیندا ولورتون و کارگردان فیلم، جیمز بابین تلاش کردند تا سرزمین عجایب برتون را بازسازی کنند، اما در نهایت داستانی عجیب و غریب خلق شد که حتی اولین فیلم را هم بدنام کرد. تنها نقطهی عطف فیلم حضور جانی دپ و هلنا بونهام کارتر بود.
۲. هانسل و گرتل (Hansel And Gretel)
- کارگردان: تیم برتون
- بازیگران: مایکل یاما، الیسون هانگ، وینسنت پرایس
- تاریخ انتشار: ۱۹۸۲
- امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۲ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز: ۸۲ از ۱۰۰
اقتباس تیم برتون از افسانهی گریم یکی از اولین پروژههای بزرگ دیزنی بود که او در آن مشارکت داشت. برتون هنگام ساخت این فیلم به شدت تحت تاثیر فیلمها و فرهنگ ژاپنی قرار گرفته بود و همین امر باعث شد که از یک بازیگر ژاپنی استفاده کند و یک جادوگر شرور که ستارههای نینجا در خدمتش بودند نیز در این فیلم حضور داشته باشد. در حالی که در آن زمان برتون در ابتدای راه خود بود اما تمامی سکانسهای فیلم امضای او را در خود دارند.
۳. دامبو (Dumbo)
- کارگردان: تیم برتون
- بازیگران: کالین فارل، اوا گرین، مایکل کیتون
- تاریخ انتشار: ۲۰۱۹
- امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۳ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز: ۴۵ از ۱۰۰
اگرچه فیلم «دامبو» نقدهای متفاوتی را دریافت کرد اما میتوان استدلال کرد که برتون در نهایت توانست منظور خود را به مخاطان بیان کند.
این فیلم نه تنها فیل گوش بزرگ معروف را در خود جای داده، بلکه دلقکها، کارناوال و موسیقی فوقالعادهی پس زمینه هم بر زیباییاش افزودهاند. شاید این چیزی نبود که طرفداران دیزنی انتظار داشتند، اما طرفداران این کارگردان قطعا از تماشایش لذت بردهاند
۴. آلیس در سرزمین عجایب (Alice In Wonderland)
- کارگردان: تیم برتون
- بازیگران: جانی دپ، ان هتوی، آلن ریکمن
- تاریخ انتشار: ۲۰۱۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۴ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز: ۸۷ از ۱۰۰
«آلیس در سرزمین عجایب» برتون فیلم بدی نبود هر چند نتوانست انتظارات مخاطبان را برآورده کند. در واقع این فیلم به نحو تمام عیاری از رمان لوئیس کارول اقتباس شده بود و کارگردان خوب، بازیگران مناسب، تم عالی و فیلم نامهی منحصربهفردی داشت هر چند ترکیب همهی اینها چندان به مذاق مخاطبان خوش نیامد.
در واقع برتون، همانند سایر کارهای خود تمی تاریک و پرپیچ و خم را به این داستان اضافه کرد و درک مطالب موجود در فیلم اندکی برای بینندگان دشوار بود. بنابراین بسیاری بر این عقیده بودند که فیلم او میتوانست بهتر باشد.
۵. جیمز و هلوی غول پیکر (James And The Giant Peach)
- کارگردان: هنری سلیک
- بازیگران: سایمون کالو، ریچارد درایفس، جین لیوز
- تاریخ انتشار: ۱۹۹۶
- امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۷ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز: ۹۱ از ۱۰۰
تیم برتون در فیلم «جیمز و هلوی غول پیکر» که به شدت دست کم گرفته شده کار تهیه کنندگی را بر عهده داشت. این فیلم که حاصل همکاری تیم برتون و هنری سلیک بود توانست به اقتباس بینظیری از رمان رولد دال تبدیل شود.
«جیمز و هلوی غول پیکر» که از صحنههای لایو اکشن و استاپ موشن زیادی تشکیل شده بود داستان جیمز را روایت میکرد که مجبور میشود با عمههای شرور خود در هلویی غول پیکر زندگی کند. این فیلم در نوع خود فیلمی بینظیر بود که در زمان اکرانش چندان توجهی به آن نشد.
۶. فرنکن وینی (Frankenweenie)
- کارگردان: تیم برتون
- بازیگران: چارلی تاهات، وینونا رایدر، مارتین شورت
- تاریخ انتشار: ۲۰۱۲
- امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۹ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز: ۸۷ از ۱۰۰
یکی از واقعیتهای تلخی که شاید طرفداران تیم برتون در مورد او ندانند این است که او به خاطر لحن تلخ و تاریکی که فیلمهایش دارند از دیزنی اخراج شد و فیلم «فرنکن وینی» آخرین فیلمی بود که باعث شد دیزنی برای همیشه با او خداحافظی کند.
این فیلم که با اقتباس از یک فیلم کوتاه ساخته شده بود آنچنان تم تاریک و تلخی داشت که دیزنی مجبور شد عذر برتون را بخواهد. در واقع میتوان «فرنکن وینی» را فیلمی ترسناک دانست که اصلا برای بچهها مناسب نبود و میتوان عشق و علاقهی برتون به ساخت فیلمهای ترسناک را در جای جای آن مشاهده کرد
۷. فیلم کوتاه فرنکن وینی (Frankenweenie (Short))
- کارگردان: تیم برتون
- بازیگران: برت الیور، شلی دووال، دنیل استرن
- تاریخ انتشار: ۱۹۸۴
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۲ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز: ۶۴ از ۱۰۰
این پروژه که در کل باعث اخراج برتون از دیزنی شد همانند جرقهای بود که سبب شد برتون کار حرفهای خود را آغاز کند. بسیاری از دست اندرکاران این استودیو بر این عقیده بودند که داستان فیلم، مخاطبان جوان را از راه به در خواهد کرد و باعث میشود که آنها دست به کارهای شیطنت آمیز بزنند.
خوشبختانه برای برادران وارنر که به دنبال کارگردانی ماجراجو بودند «فرنکن وینی» همانند گنجی بود که استعدادهای این کارگردان را به آنها نشان داد. این فیلم که به روایت داستان پسربچهای میپردازد که سگ محبوبش را دوباره زنده میکند توانست هنر برتون را به خوبی به نمایش بگذارد.
۸. اد وود (Ed Wood)
- کارگردان: تیم برتون
- بازیگران: جانی دپ، سارا جسیکا پارکر، دان آمندولیا
- تاریخ انتشار: ۱۹۹۴
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۸ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز: ۷۰ از ۱۰۰
بازی بینظیر جانی دپ در این فیلم همراه با کارگردانی خارقالعاده برتون باعث شد که «اد وود» به یکی از بهترین تولیدات دیزنی تبدیل شود هر چند در کل نمیتوان داستان آن را به تولیدات دیزنی مرتبط دانست اما قطعا یکی از بینظیرترین کارهای برتون به حساب میآید.
۹. کابوس قبل از کریسمس (The Nightmare Before Christmas)
- کارگردان: هنری سیلک
- بازیگران: دنی الفمن، کریس سرندون، کن پیج
- تاریخ انتشار: ۱۹۹۳
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۹ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز: ۹۵ از ۱۰۰
اگرچه برتون معمولا به خاطر کارگردانی فیلمهای کلاسیک هالووین شناخته میشود، اما یکی از بهترین شخصیتهای دیزنی را در قالب جک اسکلینگتون خلق کرد.
در واقع فیلم «کابوس قبل از کریسمس»، فیلمی بود که سبب تحکیم روابط برتون با شرکت والت دیزنی شد. اگرچه هنری سلیک کار کارگردانی این فیلم را بر عهده داشت، اما برتون همان نابغهای بود که داستان، شخصیتها و دنیای خیالی فیلم را خلق کرد.
۱۰. وینسنت (Vincent)
- کارگردان: تیم برتون
- بازیگران: –
- تاریخ انتشار: ۱۹۹۴
- امتیاز IMDb به فیلم: ۳ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز: ۸۳ از ۱۰۰
شاید «وینست» را بتوان یکی از بهترین فیلمهای کوتاه تیم برتون دانست. این فیلم کوتاه هالووینی عشق این کارگردان به فیلمهای ترسناک و تم گوتیک را نشان میدهد هر چند که تهمایهای تخیلی دارد.
اگرچه قطعا تعجب خواهید کرد اگر بدانید که این فیلم کوتاه هم جزو فیلمهای دیزنی به حساب میآید، اما شاید همین فیلم کوتاه بود که توانست زمینه را برای ساخت فیلمهایی مانند «کابوس قبل از کریسمس» فراهم کند. زیرا هر چقدر هم که یک فیلم کوتاه باشد باز هم میتواند، شخصیت، علایق و سبک کارگردان را به نمایش میگذارد.
منبع: screenrant