معمولا صحنه آغازین لحن و فضای یک فیلم علمی-تخیلی را تعیین میکند. اگر چنین صحنهای جذاب و نفسگیر باشد، بینندگان مجذوب فیلم خواهند شد.
امسال ۳۰ سال از زمانی که ریدلی اسکات فیلم «بلید رانر» را اکران کرد میگذرد. در واقع اسکات با فیلم خود توانست به نسل جدید فرصتی دهد تا با این داستان کلاسیک علمی-تخیلی بیشتر آشنا شوند و فیلمی ساخت که در نهایت یکی از زیباترین صحنههای آغازین تاریخ سینمای علمی-تخیلی را در خود جای داده بود.
در طول سالیان درازی که از تاریخ سینما میگذرد، فیلمهای علمی-تخیلی زیادی توانستهاند صحنه آغازین بینظیری را به نمایش بگذارند. گرچه قطعا همهی آنها به پای «بلید رانر» نمیرسند، اما بیشتر آنها داستانهای فضایی، ماجراهای آخرالزمانی و شاهکارهای علمی-تخیلی هستند که تکنولوژی منحصربهفردی در آنها به کار گرفته شده است. این صحنههای نفسگیر ممکن است تخیلی باشند یا اکشن اما در کل به شکلگیری بزرگترین فیلمهای علمی-تخیلی تاریخ سینما کمک کردهاند.
۱. بلید رانر (Blade Runner)
- کارگردان: ریدلی اسکات
- بازیگران: هریسون فورد، شان یانگ، ادوارد جیمز آلموس
- تاریخ انتشار: ۱۹۸۲
- امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۱ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز: ۸۹ از ۱۰۰
در ابتدای «بلید رانر» متنی نشان داده میشود که در آن توضیح داده شده دنیای فیلم شامل اندرویدهایی به نام رپلیکنتهاست که از کنترل دولت خارج شدهاند و حال دولت به دنبال راهی برای حذف آنهاست. با این حال، پس از این متن صحنهای نشان داده میشود که میتوان در آن کل شهر پساآخرالزمانی بلید رانر را مشاهده کرد و مبهوت شد.
در حالی که موسیقی جذابی در پس زمینه پخش میشود، لسآنجلس سال ۲۰۱۹ به مخاطبان نشان داده میشود، شهری با منظرهای جهنمی، بارانی که همیشه میبارد و رعد و برقهایی که بر پهنهی آسمان نقش میبندند. سپس دوربین به داخل شهر میرود تا ماشینهای پرنده را در میانهی این شهر نابود شده نشان دهد. در واقع این سکانس به هر سوالی که در ذهن مخاطبان به وجود آمده پاسخ میدهد.
۲. جنگ ستارگان (Star Wars)
- کارگردان: جرج لوکاس
- بازیگران: مارک همبل، هریسون فورد، کری فیشر
- تاریخ انتشار: ۱۹۷۷
- امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۶ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز: ۹۳ از ۱۰۰
تمام فیلمهای «جنگ ستارگان» با صحنهای شروع میشوند که در آن مخاطب با آنچه تا آن لحظه در جهان فیلم رخ داده آشنا میشود. با این حال، زمانی که اولین فیلم در سینماها به نمایش در آمد، از متنی پیمایشی برای معرفی این امپراتوری استفاده شد.
پس از اینکه مخاطبان با شورشیان آشنا شدند، کشتی کوچکی بر روی صفحه نمایش ظاهر شد که یک ناوشکن در حال تعقیبش است و بعد مخاطب، این کشتی را از نزدیک میبیند و با اجزای آن آشنا میشود. در این صحنه، بینندگان به خوبی میتوانند وسعت فضا و قدرت امپراتوری کهکشان را مشاهده کنند.
۳. ماتریکس (The Matrix)
- کارگردان: واچوفسکیها
- بازیگران: لارنس فیشبرن، کیانو ریوز، هوگو ویوینگ
- تاریخ انتشار: ۱۹۹۹
- امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۷ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز: ۸۸ از ۱۰۰
صحنهی آغازین فیلم «ماتریکس» آنچنان خیره کننده بود که میتوان به جرات گفت باعث تحول عظیمی در ژانر علمی-تخیلی شد. در واقع در صحنهی آغازین فیلم به جای نئو، به ترینیتی پرداخته شده بود.
از همان ابتدا مشخص بود که این جهان درست همانند دنیای واقعی اطرافمان است، منتها تفاوتهای چشمگیری با آن دارد. وقتی پلیس شروع به تعقیب ترینیتی کرد و او سبک مبارزهی منحصربهفرد خود را نشان داد برای بینندگان محرز شد که قرار است به تماشای فیلمی بنشینند که تاکنون شاهدش نبودهاند.
۴. ۲۰۰۱: ادیسه فضایی (۲۰۰۱: A Space Odyssey)
- کارگردان: استنلی کوبریک
- بازیگران: گری لاکوود، ویلیام سیلوستر، تری داگن
- تاریخ انتشار: ۲۰۰۱
- امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۳ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز: ۹۲ از ۱۰۰
شاید دیگر هرگز فیلمی همانند فیلم علمی-تخیلی نفسگیر «ادیسه فضایی» استنلی کوبریک نتواند با صحنهی آغازین بینظیر خود مخاطبان را به وجد آورد. کوبریک بدون هیچگونه دیالوگی، روند تکامل زمین را به بینندگان نشان میدهد. موضوع فیلم تولد و شروع یک زندگی جدید است.
این صحنهی آغازین نفسگیر، میمونهای اولیه را نشان میدهد که به جنگ و جدال با هم میپردازند و وقتی استخوانی را به آسمان پرتاب میکنند، فیلم آغاز میشود. در واقع به جرات میتوان گفت که هرگز هیچ فیلمی نمیتواند صحنهی ابتداییای همچون شاهکار کوبریک داشته باشد.
۵. ترمیناتور ۲: روز داوری (Terminator 2: Judgment Day)
- کارگردان: جیمز کامرون
- بازیگران: آرنولد شواتزنگر، لیندا همیلتون، رابرت پاتریک
- تاریخ انتشار: ۱۹۹۱
- امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۶ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز: ۹۳ از ۱۰
فیلمهای اندکی در تاریخ ژانر علمی-تخیلی یا حتی ژانرهای دیگر توانستهاند صحنهی آغازینی همچون سکانس ابتدایی فیلم «ترمیناتور ۲» ساختهی جیمز کامرون داشته باشند. اولین سکانس این فیلم آینده را نشان میدهد، آیندهای که در آن مردی میتواند جهان را نجات دهد. چیزی که باعث میشود این صحنه در نوع خود نفسگیر باشد این است که به مخاطبان این امکان را میدهد تا جنگهای آتی علیه روباتها را تصور کنند.
در واقع این صحنه به آنها نشان داد چیزی که در ذهن دارند با آنچه میتواند اتفاق بیفتد زمین تا آسمان فرق دارد. مخاطب در همین صحنهی ابتدایی میبیند بچههایی که در حال بازی کردن هستند و افرادی که سر کارشان میروند در چشم بر هم زدنی به تلی از خاکستر تبدیل میشوند و بعد روباتها روی جمجمههای آنها راه میرفتند تا بتوانند الباقی انسانها را بکشند.
۶. فرزندان انسان (Children of Men)
- کارگردان: آلفونسو کوارون
- بازیگران: جولیان مور، مایکل کین، چارلی هونام
- تاریخ انتشار: ۲۰۰۶
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۹ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز: ۹۲ از ۱۰۰
یک سکانس آغازین میتواند مناظری زیبا از یک جامعه یا شهر یا مجموعهای از مبارزات و جدالها را در خود جای ندهد و باز هم نفسگیر باشد. گاهی اوقات، تنها کاری که یک صحنهی نفسگیر انجام میدهد شفاف سازی آن چیزی است که قرار است در فیلم اتفاق بیافتد و این همان کاری است که سکانس ابتدایی یکی از بهترین فیلمهای علمی-تخیلی انجام داده است.
در فیلم «فرزندان انسان»، گویندهی اخبار توضیح میدهد که سالیان زیادی است هیچ کودکی به دنیا نیامده و پایان دنیا در حال فرارسیدن است و جمعیت انسانها به زودی نابود میشود. سپس، انفجاری یک خیابان را به لرزه در میآورد، مردم کشته میشوند و قهرمانان ماموریت تازهای پیدا میکنند. در واقع میتوان به صراحت گفت که این صحنه نه تنها منحصربهفرد بلکه دلخراش نیز هست.
۷. آواتار (Avatar)
- کارگردان: جیمز کامرون
- بازیگران: استیون لانگ، میشل رودریگز، سیگورنی ویور
- تاریخ انتشار: ۲۰۰۹
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۸ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز: ۸۲ از ۱۰۰
فیلم «آواتار» آنچنان در نوع خود منحصربهفرد بود که بسیاری از مردم نمیتوانند بگویند واقعا به خاطر کدام سکانس، عاشق این فیلم شدهاند. این اولین فیلمی بود که در آن از جلوههای ویژهی سه بعدی به عنوان ابزاری برای خلق یک جهان استفاده شد و همین امر باعث شد که به فیلمی به یاد ماندنی تبدیل شود. اما همه چیز به سکانس ابتدایی نفسگیر فیلم بازمیگردد.
در همان سکانس اول ما سفینهی فضاییای را میبینیم که پرسنل آن تازه از خواب برودتی بیرون آمدهاند و بعد دوربینها فضای بیرون سفینه را نشان میدهد و پاندورا را با تمام شکوهش به تصویر میکشد. دنیای سه بعدی به تصویر کشیده شده در پاندورا آنچنان جذاب بود که مردم تا مدتها فقط در رابطه با آن صحبت میکردند
۸. والرین و شهر هزار سیاره (Valerian and the City of a Thousand Planets)
- کارگردان: لوک بسون
- بازیگران: کارا دلوین، ریانا، جان گودمن
- تاریخ انتشار: ۲۰۱۷
- امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۴ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز: ۴۸ از ۱۰۰
«والرین و شهر هزار سیاره» نتوانست به فیلم چندان مطرحی تبدیل شود و در واقع هم انتقادات بدی را دریافت کرد هم در باکس آفیس شکست خورد، اما صحنهی آغازین فیلم یکی از سکانسهای برجستهی آن به حساب میآید.
صحنهای که هر کس فیلم را دیده باشد آن را به خاطر خواهد آورد. با اینکه تعداد اندکی از مخاطبان این فیلم را دوست داشتند، اما تقریبا هر کسی که فیلم را دید مبهوت صحنهی آغازین آن شد. هر چند الباقی فیلم چیز زیادی برای گفتن نداشت. بنابراین حتی با وجود اینکه بقیهی فیلم چندان دلنشین نبود اما صحنهی ابتدایی آن به گونهای بود که هر کسی تاب دیدنش را نداشت.
۹. بازگشت به آینده (Back to the Future)
- کارگردان: رابرت زمکیس
- بازیگران: مایکل جی فاکس، کریستوفر لوید، توماس ویلسون
- تاریخ انتشار: ۱۹۸۵
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۸ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز: ۶۳ از ۱۰۰
هر کسی که برای اولین بار فیلم «بازگشت به آینده» را تماشا کند، با دیدن صحنهی آغازین آن حتی اگر داستان فیلم را هم نداند باز هم متوجه میشود که قرار است فیلم جذابی را تماشا کند. صحنهی ابتدایی این فیلم هیچ توضیح اضافیای نمیدهد و مخاطب تنها یک سری ساعتها و ماشینها را مشاهده میکند.
وقتی مارتی مک فلای گیتار را برداشت و جلوی یک بلندگوی غول پیکر قرار گرفت، همهی چیزهایی را که مردم باید بدانند به آنها گفت. این فیلم دربارهی یک دانشمند دیوانه و یک بچه بود که میخواست محدودیتها را در هم بشکند. در کل تکنیک داستان سرایی سادهی سکانس تیتراژ واقعا به دل مخاطبان نشست و بقیه فیلم و کل سه گانهی «بازگشت به آینده» توانستند به محبوبترین فیلمهای ژانر تخیلی تبدیل شوند.
۱۰. مکس دیوانه: جاده خشم (Mad Max: Fury Road)
- کارگردان: جرج میلر
- بازیگران: تام هاردی، شارلیز ترون، نیکلاس هولت
- تاریخ انتشار: ۲۰۱۵
- امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۱ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز: ۹۷ از ۱۰۰
صحنهی آغازین فیلم مکس دیوانه به گونهای ترتیب داده شده که مخاطب را بر آن میبارد که به تماشای ادامهی فیلم بنشیند. زیرا ما مکس را میبینیم که داستان را از زبان خودش تعریف میکند. این داستان ناگفتههای فیلم را برای مخاطب بازگو میکند و بعد بلافاصله ما شاهد یک صحنهی اکشن هستیم.
اما صحنهی بعدی همان سکانسی است که باعث میشود کلا این فیلم به یک فیلم نفسگیر تبدیل شود. این صحنه مناظر شنی وسیع را نشان میداد و بعد ما مکس و همراهانش را میبینیم که در یک ماشین شن رو مینشینند و در حالی که همه در حال تعقیبشان هستند تا پایان فیلم این شنها را درمینوردند.
منبع: screenrant